NEUROPRZEKAŹNIKI I ICH ROLA W PODEJMOWANIU DECYZJI

Neuroprzekaźnik to związek chemiczny którego cząsteczki przenoszą sygnały pomiędzy neuronami (komórkami nerwowymi)poprzez synapsy , a także  z komórek nerwowych do mięśniowych  lub gruczołowych. Najbardziej rozpowszechnionymi neuroprzekaźnikami są: 

1. DOPAMINA:

Zastanawiacie się czasem jakie reakcje zachodzą w mózgu pod wpływem neuroprzekaźników?

Otóż – mózg jest w stanie symulować potencjalny wybór każdej możliwości, niezwykle sugestywnie „wyobrażając sobie” emocje, jakie mogłyby być następstwem jej podjęcia. W ten sposób mózg sprawdza, która alternatywa jest najlepsza i przypisuje jej etykietkę „szczególnie godna uwagi”. Etykietka ta ma formę neuroprzekaźnika dopaminy i wywiera wpływ na to, jaką decyzję podejmiemy. Kluczowa rola dopaminy została odkryta podstępem, wymyślonym przez brytyjskich naukowców z University College London. Przeprowadzili oni doświadczenie, w którym kilku ochotnikom sztucznie zwiększyli poziom dopaminy we krwi, a następnie poprosili ich o dokonanie określonego wyboru. Zwiększona ilość dopaminy w organizmie powodowała, że oceniana właśnie alternatywa wydawała się o wiele bardziej atrakcyjna, niż inne. Dopamina przez niektórych badaczy uważana jest za najważniejszy neuroprzekaźnik odgrywający rolę w funkcjonowaniu ośrodka przyjemności w mózgu. Pobudzenie tego ośrodka, zwanego również układem nagrody, wywołuje odczuwanie przyjemności. Układ nagrody jest odpowiedzialny za emocjonalne wartościowanie bodźców, czynności lub wydarzeń oraz ocenę ich wpływu na własne samopoczucie. Ocena ta ma znaczenie również w procesie podejmowania decyzji. Wówczas ludzie podświadomie wyobrażają sobie, jaki wpływ na ich samopoczucie miałby określony wybór. Co więcej dopamina obniża poziom kortyzolu (stresu). Ostatnie doniesienia ze świata nauki są zaskakujące, gdyż naukowcy są bardziej skłonni uważać, że ten neuroprzekaźnik wyzwala w nas chęć podjęcia aktywności zmierzającej do wyznaczonego celu, poszukiwanie i wytrwałość w tych poszukiwaniach. Im więcej dopaminy, tym większa wytrwałość w dążeniu do celu.

2. NORADRENALINA

Noradrenalina uwalniana jest w odpowiedzi na stres, co sugeruje istnienie szybkich dróg uwalniania w odpowiedzi na pobudzenie nerwowe. Drogi noradrenergiczne z miejsca sinawego projektują na cały mózg (m.in. do móżdżku, kory, ciała migdałowatego, hipokampu). Neurony te są mocno rozgałęzione – pojedynczy neuron posiada do ¼ miliona synaps, co pokazuje istotę i duże zapotrzebowanie na wydzielanie noradrenaliny w mózgu. Noradrenalina pełni rolę w przetwarzaniu śladów pamięciowych oraz przyswajaniu informacji. Podawana w małych dawkach wraz z kortykosteronem pozytywnie wpływa na pamięć. Ostatnio jest także wykorzystywana w leczeniu stresu pourazowego, by zniwelować skutek traumatycznych wspomnień na organizm.

3. CHOLINA

Jest substancją niezbędną do prawidłowego funkcjonowania i budowy każdej komórki naszego organizmu. Występuje w ustroju w fosfolipidach, np,: lecytynie, które pełnią wiele istotnych funkcji w naszym organizmie, min budują błony komórkowe i najprawdopodobniej biorą udział w tworzeniu pamięci. Naukowcy odkryli, że osoby nadużywające alkoholu są bardziej narażone na  niedobory choliny oraz że cholina wykorzystywana jest do leczenia zaników pamięci a także zaburzeń neurologicznych.

4. SEROTONINA

Inaczej nazywana hormonem szczęścia, pomaga nam się zrelaksować. Najwyższy poziom serotoniny występuje u noworodków, później jej poziom spada, aby ponownie wzrosnąć w wieku dojrzewania. Mężczyźni mają o 20-30 % mniej serotoniny niż kobiety. Stąd już wiemy, dlaczego kobiety bywają o wiele szczęśliwsze i zadowolone z życia ;). Poza tym, serotonina wpływa na nasz apetyt, zwłaszcza na spożycie cukrów, niezbędnych do jej wytworzenia. Zapewnia więc energię życiową, ale w skrajnych przypadkach może sprzyjać problemom z kontrolowaniem wagi. Serotonina w odpowiedniej ilości gwarantuje spokojny sen, reguluje ciśnienie krwi. Ma znaczny wpływ na funkcjonowanie systemu termoregulacji u niemowląt.

  Neuroprzekaźników  w naszym organizmie jest zdecydowanie więcej, każdy z nich pełni odmienne, istotne role – a nam ludziom wydaje się, że samodzielnie podejmujemy decyzje zgodnie z naszą wolną wolą – czy oby na pewno tak jest? Odpowiedzi powinniśmy szukać w neurobiologii, w neuropsychologii zaglądając dosłownie i w przenośni w głąb siebie 😉