Wielu rodziców dzieci z uszkodzeniami neurologicznymi poszukuje wiedzy na temat sposobów, technik i metod efektywnej rehabilitacji. Rozpowszechnioną i wciąż rozwijaną metodą pracy z pacjentami neurologicznymi jest metoda kinezyterapeutyczna Berty i Kaerla Bobathów – NDT Bobath. Została ona stworzona z myślą o terapii dzieci cierpiących na mózgowe porażenie dziecięce; obecnie jest stosowana w różnych przypadkach uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego. Na temat Nd Bobath rozmawialiśmy z mgr fizjoterapii, certyfikowanym terapeutą NDT BOBATH i BOBATH BABY – panią Eweliną Retelewską.

-Dzień dobry!  Pani Ewelinko proszę przybliżyć nam na czym polega metoda Nd Bobath?

– Witam serdecznie. Metoda ta skupia się na usprawnianiu niemowląt i dzieci z zaburzonym rozwojem ruchowym, głównie wynikającym z uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Wyróżnia ją interdyscyplinarne podejście do problemów ruchowych ze zwróceniem szczególnej uwagi na osobowość i zdolności poznawcze dziecka oraz istnienie barier środowiskowych wpływających na możliwość uczestnictwa w życiu codziennym. Zasady usprawniania wg Bobathów opierają się na normalizacji napięcia mięśniowego, wyzwalaniu ruchów i kontrolowaniu ich przebiegu wspomaganiami z punktów kluczowych, utrzymaniu pełnej ruchomości w stawach, wyrabianiu kontroli postawy i przede wszystkim wykorzystanie zdobytych umiejętności ruchowych w codziennych czynnościach. Na koncepcję NDT składa się: analiza problemu, opracowanie planu terapii, zastosowanie odpowiednich technik usprawniających, weryfikację efektów, skupienie sie nie tylko na chwilowych problemach, ale myślenie perspektywiczne o możliwych przyszłych problemach z jakimi będzie borykał się pacjent.

– Jaka jest historia metody?

– Powstała w latach 40 XX wieku przez małżeństwo : fizjoterapeutkę Bertę Bobath i neurologa Karel Bobath. Rys historyczny i podstawy teoretyczne zostały opracowane wtórnie do wykorzystywanych założeń praktycznych. Berta Bobath stosując u swoich pacjentów pozycje ułożeniowe oraz odpowiednio prowadzone ruchy bierne i czynne uzyskiwała zmianę rozkładu napięcia mięśniowego. Doszła do wniosku, że zaburzenia motoryczne są wyrazem nieprawidłowo funkcjonującego CUN. Spostrzeżenia te były sprawdzane przez jej męża, który szczegółowo analizował rozwój psychomotoryczny człowieka. Autorzy wykorzystując rezultaty własnych badań, posługując się teorią integralnej funkcji mózgu Wilsona oraz adaptując przedstawiony przez Poppera model rozwiązywania problemów określili podstawy teoretyczne swej metody. Na przełomie lat 60 i 70 XX wieku Berta Bobath przedstawiła program usprawniania osób dorosłych z objawami ogniskowego uszkodzenia mózgu. Posłużyła się takimi samymi założeniami teoretycznymi jak w metodzie wykorzystywanej u dzieci jednak inaczej przebiega proces badania i leczenie.

– Dla kogo przeznaczona jest metoda NDT Bobath?

– Przeznaczona jest przede wszystkim dla noworodków niemowląt i dzieci starszych z zaburzeniami neurologicznych genetycznym ortopedycznymi i innymi zaburzeniami rozwoju ruchowego oraz zaburzeniami napięcia mięśniowego ( zarówno w przypadku obnizonego jak i podwyższonego) Z powodzeniem stosujemy ją także u maluszków które prezentują różnego rodzaju problemy rozwojowe związane z wcześniactwem

Wcześniaczki bowiem wymagają bowiem specjalnie dobranej dla nich form pielęgnacji które zaprocentuja korzystnym wpływem na ich dalszy rozwój psychomotoryczny

Metodę NDT wykorzystuje się także coraz częściej i z sukcesem u dorosłych pacjentów głównie po udarach mózgu lub innego rodzaju urazach mózgowo -czaszkowych Można śmiało podsumować że metoda ta ma wszechstronne zastosowanie

– Jakie są założenia NDT Bobath?

-Głównym celem tej metody jest pomoc dziecku w uzyskaniu przez niego, w jak największym możliwym stopniu, niezależności w życiu codziennym. Współczesne podejście w koncepcji NDT nazywane jest modelem biopsychosocjalnym, czyli uwzględniającym różne czynniki wpływające na funkcjonowanie jak i partycypację jednostki w życiu społecznym w chwili obecnej i przyszłości.Cele terapii koncepcją NDT Bobath powinny być SMART tzn S – specyficzne, M – mierzalne, A- akceptowane, R- realistyczne, T – terminowe, ścisłe. Koncepcja wyróżnia się przestrzeganiem planu terapii i okresową weryfikacją efektów. Ogólnie sposób postępowania to między innymi mechaniczna próba odtworzenia sekwencji neurorozwojowej, przygotowanie indywidualnej bazy dla zdobywania kolejnych umiejętności ruchowych. Istotne jest prowadzenie zarówno ćwiczeń ruchowych jak i prawidłowa pielęgnacja, karmienie, ubieranie, noszenie dziecka. (mgr Ewelina Retelewska, certyfikowany terapeuta NDT BOBATH i BOBATH BABY )

-Dziękujemy za rozmowę !

Kilka słów od NEUROSENSORKA:

Metoda NDT – Bobath może być także wykorzystana do diagnozowania faz rozwoju dziecka. Najczęściej stosowana jest dla poszczególnych grup pacjentów:

• wcześniaków
• „dzieci ryzyka” (hypotonia, hipertonia, hypotrofia)
• dzieci, u których zdiagnozowano asymetrię wzorców postawy i/lub ruchu
• dla rodziców chcących nauczyć się odpowiedniej pielęgnacji i wspierania rozwoju swojego dziecka.

Polska nazwa metody, będąca rozwinięciem skrótu NDT (ang. neurodevelopmental treatment), to usprawnianie nerwowo-rozwojowe. „Usprawnianie – ponieważ to forma terapii opartej na manipulacji punktami kluczowymi w obrębie określonych sfer ciała; nerwowe – ponieważ stosowana terapia dotyczy zaburzeń ruchowych pochodzenia ośrodkowego; rozwojowe – gdyż diagnoza i rehabilitacja oparta jest na analizie rozwoju psychomotorycznego.” NDT to kompleksowy system oceny stanu psychoruchowego pacjenta, proponujący sposób postępowania rehabilitacyjnego opracowywanego w zależności od jej wyników. Ocenia się jakość i czas występowania poszczególnych kompetencji ruchowych (odruchów). Na tej podstawie określić można stopień dojrzałości układu nerwowego pacjenta oraz typ występujących u niego zaburzeń. Podstawowym założeniem koncepcji neurorozwojowych, do których należy NDT, jest plastyczność mózgu, czyli jego zdolność do uczenia się na podstawie informacji docierających z zewnątrz. Najbardziej ogólnym celem terapii według Bobathów jest przywrócenie dziecku możliwości funkcjonowania we wszystkich dziedzinach życia. Aby było możliwe, istnieje potrzeba włączenia rodziców w cały proces terapeutyczny. Warto podkreślić, iż rodzice dzieci z uszkodzeniami neurologicznymi  bardzo często spotykają się z sytuacją negowania stosowania terapii metodą Vojty przez teraputów Nd Bobath i odwrotnie, ponieważ terapeuci mają odmienny punkt widzenia na kwestię min pionizacji dziecka. Zdaniem NEUROSENSORKA, najskuteczniejsze jest łączenie obu metod do uzyskania najlepszego efektu. Trudnym zadaniem staje się odnalezienie zespołu terapeutów, składającego się min z vojtowców i bobatowców którzy chętnie ze sobą współpracują, ustalają plan terapeutyczny dla dziecka. Mimo to – jest to możliwe !!! Warto zatem efektywnie szukać specjalistów, którzy spojrzą na dziecko holistycznie, a nie tylko przez pryzmat stosowanej przez siebie metody. Z doświadczenia możemy potwierdzić, iż dzieciom mocniej uszkodzonym neurologicznie pomaga vojta w połączeniu z nd bobath.