Jest wtorkowe popołudnie i obowiązkowa kawka do dzisiejszej lektury. Zamiast poezji i literatury polonistycznej od 3 lat połykam książki na temat pracy mózgu, działania zmysłów. Dzisiejszy post jest reakcją na fragment książki Violet F. Maas, która w rewelacyjny sposób opisuje pracę tworu siatkowatego. Ci mniej wtajemniczeni zapytają, a co to takiego? Otóż ponad szcześdziesiąt lat temu fizjologowie Magoun i Moruzzi odkryli w pniu mózgu rozległy kompleks włókien nerwowych i nazwali go, ze względu na wygląd, tworem siatkowatym. Jego odkrycie, jak pisze autorka było przełomowym wydarzeniem w świecie neurologii. Okazało się, że ta siatka komórek i włókien nerwowych łączy się ze wszystkimi układami sensorycznymi oraz licznymi neuronami motorycznymi i większością rejonów mózgu. Twór siatkowaty, smukła, cylindryczna struktura wielkości małego palca dłoni, pełni niezmiernie istotne funkcje. Żeby się czegokolwiek nauczyć, musimy być uważni i skoncentrowani. Jedna z najcześtszych skarg, jakie słyszymy o dzieciach z trudnościami szkolnymi brzmi” On nie potrafi słuchać ani wykonać poleceń i bardzo szybko się rozprasza. Nie umie się skupić tak długo, jak jego rówieśnicy”. W jaki sposób te problemy wpływają na uczenie się?. Violet F. Maas podkreśla, że układ siatkowaty wstępujący pobudzający kształtuje się bardzo wcześnie w rozwoju człowieka.
Reguluje sen, odpoczynek, czuwanie, wprowadza mózg w stan pobudzenia i skupienia, umożliwiając przy tym uczenie się i zapamiętywanie. Okresy snu są nam niezbędne do przetrwania – mózg potrzebuje okresów odpoczynku, żeby móc lepiej przyswajać wiedzę. Układ siatkowaty moduluje, podnosi i obniża próg reagowania neuronów. Przekazauje informacje o bodźcach sensorycznych oddziałujących na organizm do odpowiednich obszarów centralnego układu nerwowego, pobudzając nas i przygotowując do działania i uczenia się. Ma rozległe połączenia z korą mózgową. Układ siatkowaty odpowiada za świadomość otoczenia, umiejętność uczenia się, myślenia i działania. Procesy myślowe przebiegają w korze w mózgowej, ale sygnał do ich aktywności napływa z układu siatkowatego. Impulsy sensoryczne zaś napływające z całego ciała są przekazywane przez układ siatkowaty do kory mózgowej, półkul mózgowych, wzgórza i móżdżku – czyli najważniejszych ośrodków integracji sensorycznej w centralnym układzie nerwowym. Kiedy układ siatkowaty odbiera stymulację, pobudza korę mózgu, która następnie interpretuje otrzymane informacje. Maas nazywa ten stan systemem alarmowym, który reaguje na wszelkiego rodzaju bodźce sensoryczne: dotykowe, proprioceptywne, temperaturowe, wzrokowe, słuchowe, smakowe, zapachowe i grawitacyjne. W związku z tym, terapeuci SI wiedzą, w jaki sposób pobudzić układ siatkowaty, a tym samym wpłynąć na poprawę jakości uczenia się. Pamiętajmy również, że układ siatkowaty odpowiada również za odruchy obronne i napięcie mięśniowe, utrzymujące mięśnie w gotowości do działania. Najważeniejsza funkcją układu siatkowatego jest aktywacja mózgu, wprowadzanie całej kory w stan gotowości do pracy, co oznacza, że jeśli na przykład huknie piorun przy otwartym oknie lub gdy po mieszkaniu rozejdzie się zapach właśnie przypalonego obiadu – twór siatkowaty zbudzi nas ze snu i to właśnie dzięki niemu będziemy mogli prawidłowo rozpoznać bodziec i właściwie na niego zareagować. Dlatego pamiętajmy, im więcej problemów z uwagą, czujnością ma dziecko, tym bardziej złożone jest jego zachowanie. Im bardziej niewłaściwa praca tworu siatkowatego tym większe prawodpodobieństwo przyszłych trudności w uczeniu się.
